Laurence is een superwoman én een covergirl. Na een carrière bij Disney heeft ze een bedrijf, Linked.Farm, opgericht om heerlijke voedselproducten via de korte keten direct van de boer naar de consument te brengen. Hiermee kwam ze eventjes terug op de cover terecht van Landbouwleven. Snel begon het bij haar te kriebelen om ook een boerin te worden en niet zomaar een boerin: een voedselbosboerin.

Pas enkele jaren geleden kwam ik terecht in de landbouwsector toen ik een opleiding rond voedselbossen volgde in Normandië. Dat was voor mij een eyeopener. Daar besefte ik dat landbouwproductie heel goed gecombineerd kon worden met de aanplant van bomen. In Vlaanderen zie je nog vaak klassieke vormen van landbouw. Voedselbossen en permacultuur blijven helaas uitzonderingen. Tegelijk maakt mijn werk met boeren in de korte keten ook duidelijk dat ze moeite hebben met het veranderende klimaat.

Om al deze redenen kreeg ik het idee om zelf een voedselbos te beginnen, want ik ben ervan overtuigd dat landbouw op een andere en duurzame manier georganiseerd kan worden én dat ook voedselbossen economisch rendabel zijn.

We begonnen met de eerste aanplant van 1 hectare in december 2019, op termijn worden dat 3 hectaren. We kozen ervoor om honderden verschillende soorten te planten en specifiek in te zetten op een grote variëteit en plantmateriaal van verschillende kwekers. We planten voor de komende decennia en moeten dus nadenken over hoe het klimaat zal evolueren. Met een grote diversiteit zetten we enerzijds in op veel biodiversiteit en anderzijds kunnen we later zien welke soorten het goed (blijven) doen.

Voedselbos voor de toekomst
Met voedselbossen worden bossen ineens iets nuttig, want er is voedsel aan gekoppeld. Je kan er door wandelen en genieten van de rust, maar tegelijk worden er tonnen voedsel geproduceerd en kan je eruit plukken wat al rijp is. Ook voor boeren is dit interessanter dan een gewoon wandelbos of bomenrijen aan te planten. In het klassieke landbouwsysteem wordt er veel van één soort geteeld, dat is hier anders. De productie is hoog, maar met een enorme variëteit aan soorten. Je hebt niet veel van hetzelfde, maar een beetje van vanalles. 

Wij werken als vzw. Particulieren of bedrijven doneren bomen en wij zorgen er dan voor dat die geplant worden. Ook donateurs en bedrijven steken mee de handen uit de mouwen. Dat is meteen ook deel van het educatieve luik van ons project, mensen zien waar hun gedoneerde geld naar toe gaat en leren bij hoe het allemaal in zijn werk gaat. De grond hebben we aangekocht, maar via de vzw kunnen we zonder grote investering toch bomen aanplanten en de eerste jaren zonder rendement toch doorkomen, de productie van een voedselbos begint namelijk pas na drie tot vijf jaar.

Leerschool
We hopen dat we met de vzw ook achteraf een leerschool kunnen zijn voor boeren. Ze zouden bij ons bijvoorbeeld kunnen komen kijken welke variëteiten het goed doen en op basis daarvan beslissen wat zij gaan aanplanten. Eens we de aanplantingen op onze grond voltooien kan de vzw ook dienen voor anderen. Want wat voor ons duidelijk is: mensen willen planten.

Ecologisch is ook rendabel
De overheid zou nog een veel grotere rol kunnen spelen om alternatieve landbouwmodellen zoals voedselbossen meer ruimte te geven en te ondersteunen. Op dit moment bestaat er nog geen duidelijk wettelijk kader voor ons en dat maakt dat mensen of boeren minder geneigd zijn om tot een ander model over te stappen. De klik is er bij velen nog niet dat het meest ecologische model ook economisch rendabel kan zijn. Toch is dat de weg die we, zeker in het kleine Vlaanderen, moeten inslaan. De vijf tot zeven lagen van een voedselbos kunnen enorm veel opleveren en produceren een grote variëteit aan soorten.

Mijn droom voor de toekomst

Dat de rol van bomen in ere wordt hersteld. Vroeger was dat heel normaal. Dat is ook logisch, een boom helpt tegen erosie, bij droogte en watertekort, als steun voor andere planten en als thuis voor verschillende dieren en insecten. We moeten weer een beetje terug naar vroeger en echt weer meer bomen planten.

Rol van Foodforest Institute
Food Forest Institute werkte samen met Foodforest, die een gedetailleerd ontwerp voor dit productieve en diverse voedselbos heeft gemaakt. We lieten een landschapsarchitect en een landmeter komen. Op een zuiderhelling werden greppels (swales) gegraven zodat regenwater wordt opgevangen en langzaam de bodem intrekt. Ook kozen we samen met Laurence het plantmateriaal uit en zorgden we voor gedetailleerde plantlijsten, samen met een werkplan/draaiboek van hoe ze het project in de toekomst zelf kan opvolgen en verder ontwikkelen.

 – Roxane Hoedemakers